راه‌های سم‌زدایی کبد {بزرگترین غده بدن}
کبد تصفیه خانه بدن به شمار می‌رود که وظایف مهمی از جمله سم‌زدایی، تجزیه هورمون‌ها و غیره را بر عهده دارد. این اندام بسیار مهم، به خاطر قرار گرفتن در معرض آلودگی‌های گوناگون همواره در معرض خطر بوده و بیماری‌های مختلفی آن را تهدید می‌کنند.
شاید باور نکنید اما تعداد بسیار زیادی از مشکلات سلامت شما مانند کلسترول و چربی خون، سکته قلبی و غیره به مسموم بودن کبد ارتباط دارند!
در این مقاله قصد داریم به صورت کامل در خصوص راه‌های سم‌زدایی کبد صحبت کنیم و بهترین مکمل‌های غذایی ارگانیک برای حفظ سلامتی این اندام را معرفی نماییم؛ پس با ما همراه باشید.
کبد چه وظایفی دارد؟
برخی از وظایف اصلی کبد عبارتند از:
- پردازش مواد مغذی جذب‌شده توسط روده‌ها برای جذب بهتر
- تنظیم ترکیبات خون برای ایجاد تعادل بین پروتئین، چربی و قند
- از بین بردن گلبول‌های قرمز قدیمی
- تولید مواد شیمیایی ضروری برای کمک به لخته شدن خون
- تجزیه کردن الکل و مکمل‌های دارویی
- تولید برخی از پروتئین‌ها و کلسترول ضروری بدن
- حذف سموم مختلف از جریان خون، از جمله بیلی‌روبین، آمونیاک و غیره
- ذخیره مواد معدنی مانند آهن و بهترین ویتامین ها
کبد برای اینکه بتواند به خوبی از بدن مراقبت کند، باید عملکرد بهینه‌ای داشته باشد. وقتی اسم بیماری‌های مربوط به این اندام می‌آید، بیشتر افراد به یاد سیروز کبدی ناشی از مصرف الکل می‌افتند؛ در حالی که خطرات و عوامل بیشتری هستند که تصفیه خانه خون را تهدید می‌کنند.
جدای از الکل، موارد زیر نیز می‌توانند سلامت کبد شما را به خطر بیندازند:
- خوردن صدف‌های خام دریایی
- استفاده بیش از حد برخی داروها (از جمله استامینوفن)
- ابتلا به سوء تغذیه مزمن
- خوردن قارچ‌های سمی و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مخرب
- ابتلا به بیماری هپاتیت B مزمن
عوامل خطر برای سلامت کبد
امروزه با زیاد شدن سموم محیطی در خانه‌ها، محل کار و حتی در مواد غذایی، حفظ سلامت کبد به یک امر ضروری بدل شده است.
در زیر برخی از عوامل خطرزایی که با عملکرد نامناسب کبد ارتباط مستقیم دارند اشاره می‌کنیم:
- پایین بودن سطح پتاسیم بدن
- مصرف زیاد الکل
- استفاده زیاد از داروهای تزریقی
- تزریق خون ناسالم (در موارد کم خونی شدید که نیاز به انجام این کار می‌شود)
- قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی صنعتی و سموم محیطی
- داشتن رابطه جنسی محافظت نشده
- چاق بودن
- داشتن رژیم غذایی حاوی چربی‌های اشباع
- خوردن غذاهای فرآوری شده
- داشتن تتو یا پیرسینگ
- بالا بودن سطح تری‌گلیسیرید خون
- مصرف بیش از حد داروهایی مانند استامینوفن
- ابتلا به عفونت‌های ویروسی
- ابتلا به بیماری‌های خودایمنی
علائم کبد ناسالم
علائم زیر ممکن است ناشی از آن باشند که کبد شما مسموم شده و به درستی کار نمی‌کند:
- نفخ و افزایش تولید گاز در بدن
- رفلاکس معده اسیدی و سوزش سر دل
- یبوست
- زرد شدن پوست و/ یا چشمان
- استپ وزنی
- فشار خون بالا
- تحریک‌پذیری اخلاقی، اضطراب یا افسردگی
- ادرار تیره
- خستگی مزمن
- تعریق بیش از حد
- آسان کبود شدن نواحی مختلف بدن
- کاهش اشتها
خوشبختانه می‌توانید با استفاده از راه‌های سم‌زدایی کبد، به بهبود عملکرد آن کمک کنید. با طی کردن یک فرایند پاکسازی کامل، در عرض چند هفته، احساس بسیار بهتری خواهید داشت.
بهترین راه‌های سم‌زدایی کبد
چندین روش طبیعی برای سم‌زدایی کبد وجود دارد که در زیر به برخی از بهترین‌های آنان اشاره می‌کنیم:
- داشتن رژیم غذایی سالم: خوردن غذاهای سالم و مملو ویتامین و مواد معدنی مانند سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی و چربی‌های سالم می‌تواند به حفظ سلامت کمک زیادی بکند. همچنین باید از مصرف خوراکی‌های فرآوری شده و تنقلات شیرین خودداری نمایید.
- هیدراته نگه داشتن بدن: نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز برای حمایت از عملکرد کبد و دفع سموم از بدن ضروری است.
- محدود کردن مصرف الکل و کافئین: مصرف الکل و مقدار زیاد کافئین می‌تواند کبد را تحت فشار قرار داده و فرآیند سم‌زدایی آن را مختل کند.
- مکمل‌های گیاهی: برای سم زدایی از کبد می‌توانید از مکمل‌های گیاهی سنتی مانند خارمریم، ریشه قاصدک و زردچوبه استفاده کنید.
- مدیریت استرس: استفاده از تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفس عمیق، می‌تواند سطح اضطراب را کنترل کرده و عملکرد کبد را بهبود ببخشد.
- رفع چاقی: پایین آوردن وزن بدن با استفاده از تمرینات ورزشی، رژیم غذایی سالم، قرص‌های تقویتی و مکمل کاهش وزن می‌تواند فشار اعمال شده روی کبد را کاهش داده و سلامت آن را تضمین کند.
بهترین غذاها برای سم‌زدایی کبد
خوراکی‌های طبیعی زیادی هستند که می‌توانند به پاکسازی و سم‌زدایی کبد کمک کنند. به همین دلیل اضافه کردن آن‌ها به رژیم غذایی روزانه می‌تواند فواید متعددی برای شما داشته باشد.
در زیر به لیست کاملی از مواد غذایی مفید برای سم‌زدایی کبد اشاره می‌کنیم:
انواع سبزیجات
سبزیجات مملو از مواد مغذی هستند که به پاکسازی اندام‌های مختلف بدن کمک می‌کنند. هر دو نوع سبزیجات برگ سبز و چلیپایی برای حفظ عملکرد کبد مفید هستند.
کلروفیل موجود در سبزیجات برگ سبز، سموم موجود در جریان خون را جذب می‌کند و میوه‌های چلیپایی مانند کلم، بروکلی و گل کلم سرشار از گلوتاتیون‌هایی هستند که ترشح آنزیم‌های پاکسازی را تحریک نموده و منجر به دفع ترکیبات سمی، از جمله مواد سرطان‌زا می‌شوند.
سبزیجات همچنین سرشار از مواد معدنی، ویتامینها و فیبر هستند و با داشتن کالری کم، غذاهایی مفید محسوب می‌شوند.
در جدول زیر برخی از سبزیجات مفید برای سم‌زدایی کبد اشاره می‌کنیم:
|
نام سبزیجات |
ترکیب فعال |
اثر مفید بر کبد |
|
چغندر |
بتائین |
صفرازا |
|
هویج |
بتاکاروتن |
آنتی‌اکسیدان |
|
بروکلی |
گلوکورافانین، دی‌ایندولیل‌متان |
ضد سرطان، ضد ویروس |
|
کلم‌پیچ |
رزین‌ها |
کاهش کلسترول و چربی خون |
|
برگ کلم |
سولفورافان، دی‌ایندولیل‌متان |
ضد التهاب، ضد سرطان |
|
سیب‌زمینی شیرین |
دیوسژنین |
مهار بزرگ‌شدن کبد |
|
سیب‌زمینی شیرین |
بتاکاروتن |
کاهش آسیب به کبد |
|
کلم |
گلوکوزینولات‌ها |
مقابله با اثرات الکل |
انواع میوه‌ها
مصرف میوه به همان اندازه برای حفظ سلامت روده مهم است، جهت سم‌زدایی کبد نیز کاربرد دارد.
استفاده از مرکبات به صورت خام یا به شکل آب‌میوه، نه تنها باعث تحریک کبد می‌شود بلکه با افزایش قابلیت جذب در آب، موجب تجزیه بهتر مواد سمی هم می‌گردند.
بر اساس تحقیقات انجام شده، مرکبات زیر بیشترین اثر را بر روی پاکسازی و سم‌زدایی کبد دارند:
|
نام میوه |
ترکیب فعال |
اثر مفید بر کبد |
|
آووکادو |
آدیپونکتین |
فعالیت چربی‌سوزی |
|
موز |
پکتین |
تسکین سیروز |
|
انجیر |
فیستین، اسید فوماریک |
ضد کبد چرب |
|
گیلاس |
متیل جاسمونات |
فعالیت آنتی‌اکسیدان |
|
پاپایا |
دانیلون، لیکوپن |
فعالیت آنتی‌اکسیدان |
|
لیمو |
اسید سیتریک، نارینژین |
کاهش آسیب به کبد |
|
هندوانه |
لیکوپن، سیترولین |
کاهش قند خون و ضد سم |
|
انار |
پونیکالاجین‌ها |
ضد سرطان |
انواع غلات
خوردن غذاهای فراوری‌شده مانع از پاکسازی و سم‌زدایی کبد می‌شوند، بنابراین برای حفظ سلامت بدن، باید استفاده از این خوراکی‌ها را کاهش دهید. در عوض، می‌توانید از جایگزین‌های سالم‌تر مانند غلات کامل بهره ببرید که سرشار از مواد مغذی مانند ویتامین C و B، فسفر، منگنز و منیزیم هستند.
در جدول زیر می‌توانید غلاتی که به پاکسازی کبد کمک می‌کنند را مشاهده کنید:
|
نام غلات |
ترکیب فعال |
اثر بر کبد |
|
ذرت |
اسید لینولئیک، لوتئین |
آنتی‌اکسیدان |
|
جو |
اسید پی‌کوماریک، اسید کافئیک |
ضد کبد چرب |
|
جو دوسر |
ارگوتیونئین |
آنتی‌اکسیدان |
|
برنج قهوه‌ای |
توکوفرول‌ها، آنتوسیانین‌ها |
ضد التهاب |
|
سورگوم (ذرت خوشه‌ای) |
متیل‌فرولات، پی-هیدروکسی‌بنزالدهید |
آنتی‌اکسیدان |
|
گندم |
اسید فرولیک، آلکیل‌رزورینول‌ها |
افزایش متابولیسم لیپیدها |
چای سبز
افزایش سهم مایعات در رژیم غذایی یک راه عالی برای سم‌زدایی از کبد است. مایعات اعضای بدن را سالم نگه می‌دارند و به دفع سموم کمک می‌کنند. گرچه چای سبز به دلیل اثراتی که در کاهش وزن دارد معروف شده اما این نوشیدنی همچنین سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که اثر پاکسازی بسیار زیادی دارند.
همچنین تحقیقات ثابت کرده‌اند که چای سبز می‌تواند از کبد در برابر عارضه‌هایی همچون چربی محافظت کند.
روغن زیتون
روغنی که در پخت و پز استفاده می‌کنید نیز می‌تواند منجر به حفظ سلامت یا تخریب کبد شود. جایگزین کردن روغن‌های سرخ کردنی با روغن زیتون می‌تواند یک انتخاب هوشمندانه باشد. این مایع طلایی تجمع چربی در کبد را کاهش داده، حساسیت به انسولین را بهبود می‌بخشد و سطح آنزیم‌های کبدی موجود در خون را نیز تنظیم می‌نماید.
البته روغن‌های ارگانیک فراوری‌شده سرد مانند روغن بذر کتان و روغن کنف نیز برای سم‌زدایی کبد مفید هستند.
پودر زردچوبه
در هند، زردچوبه نه تنها به عنوان یک ادویه، بلکه به عنوان یک عنصر دارویی نیز استفاده می‌شود. ماده فعالی موسوم به کورکومین داخل این پودر طلایی وجود دارد که از خواص زیستی قدرتمندی برخوردار است.
کورکومین از جهات مختلفی برای کبد مفید است، زیرا نه‌تنها باعث سم‌زدایی و پاکسازی می‌شود، بلکه از آن در برابر فیبروز، بیماری‌های غیرالکلی، استئاتوهپاتیت، آسیب‌های حاد و مزمن و البته سیروز محافظت می‌نماید.
میوه‌های خشک
میوه‌های خشک مانند گردو نیز برای حفظ سلامت کبد بسیار مفید هستند. بادام، بادام زمینی و مغز تخمه آفتابگردان منابع عالی ویتامین E هستند و می‌توانند به عنوان یک آنتی‌اکسیدان عامل عمل کرده و اثر استرس اکسیداتیو مرتبط با بیماری‌های مختلف کبدی را خنثی کنند.
گردو سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳، گلوتاتیون و آرژنین است که موجب پاکسازی جدی آمونیاک از کبد می‌شود.
مواد غذایی تخمیر شده
محصولات غذایی تخمیر شده مانند کلم ترش، خیار شور، کیمچی و ماست حاوی باکتری‌های پروبیوتیک مفیدی هستند که نه تنها به هضم خوراکی‌ها کمک می‌کنند بلکه سلامت دیواره روده را نیز حفظ می‌نمایند.
این ویژگی از ورود سموم به جریان خون جلوگیری کرده و بر اساس نظر دانشمندان، فلزات سنگین را نیز از بدن پاکسازی می‌کنند.
انواع سیر
سیر یک ماده غذای ضروری محسوب می‌شود که سرشار از سلنیوم و عوامل آنتی‌اکسیدان است. این ترکیبات، آنزیم‌های سم‌زدایی موجود در کبد را فعال می‌کنند و به دفع آلودگی‌ها از بدن کمک می‌نمایند.
نکته: استفاده از قرص‌ها و داروهایی همچون مکمل سم‌زدایی فوراور نیز می‌تواند روند پاکسازی کبد را تسریع کرده و نتایج بهتری را در اختیار شما قرار دهد.
بهترین نوشیدنیها برای سم‌زدایی کبد
علاوه بر مواد غذایی فوق، چند نوشیدنی طبیعی نیز وجود دارند که خوردن روزی یک لیوان از آن‌ها می‌تواند تأثیر شگفت‌انگیزی روی سم‌زدایی کبد داشته باشد.
در زیر به تعدادی از این نوشیدنیها اشاره می‌کنیم:
- شربت آب لیمو طبیعی (با لیمو تازه)
- آی گریپ‌فروت
- آب لیمو و زنجبیل
- چای زردچوبه
- چای بابونه
- دم‌نوش جو دوسر
- آب میوه عناب
- چای نعناع فلفلی
سخن آخر
در این مقاله تلاش کردیم تا به صورت جامع در خصوص انواع روش‌ها، غذاها و نوشیدنی‌های مناسب برای سم‌زدایی کبد اشاره کنیم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
